SA BÀN LỊCH SỬ
Nội dung của sa bàn lịch sử thường được thiết kế để tái hiện lại một sự kiện lịch sử, trận đánh, di tích, không gian văn hóa, hoặc khu vực địa lý gắn với một giai đoạn lịch sử cụ thể. Mục tiêu là giúp người xem dễ hiểu, dễ hình dung và ghi nhớ những sự kiện, nhân vật và bối cảnh lịch sử đã diễn ra. Dưới đây là nội dung cụ thể thường có trong một sa bàn lịch sử:
- Chủ đề tái hiện (cốt lõi của sa bàn)
Trận đánh nổi tiếng (ví dụ: Trận Điện Biên Phủ, Tổng tiến công Mậu Thân 1968)
Một giai đoạn kháng chiến (Kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ)
Di tích lịch sử (Nhà tù Côn Đảo, Thành cổ Quảng Trị, Địa đạo Củ Chi…)
Một địa phương gắn liền với lịch sử (ví dụ: Căn cứ cách mạng Tân Trào, Rừng U Minh…)
Diễn biến của một phong trào hoặc sự kiện (Cách mạng Tháng Tám, Phong trào Đồng Khởi…)
- Các yếu tố chính thường có trong sa bàn lịch sử
Thành phần Vai trò/Nội dung
Địa hình – địa vật – thời điểm lịch sử Núi, sông, rừng, đồi, đường, cầu, đồn bốt, hầm hào – thể hiện không gian thực tế.
Quân đội – lực lượng tham chiến Quân ta, quân địch, hướng tấn công, phòng thủ, vũ khí, phương tiện.
Tuyến di chuyển Đường hành quân, hướng tiến công, rút lui, đánh chặn.
Công trình đặc biệt Di tích, trụ sở, nhà dân, địa đạo, căn cứ, nơi hội họp, nơi ký hiệp định…
Chú thích/biển tên Tên địa danh, đơn vị, nhân vật lịch sử, mốc thời gian.
Hệ thống đèn LED/âm thanh (nếu có) Nhấn mạnh diễn biến trận đánh, tái hiện chiến sự hoặc phần thuyết minh.
- Mục tiêu truyền tải của sa bàn lịch sử
Giúp người xem hiểu được diễn biến trận đánh/sự kiện một cách trực quan.
Khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc.
Phục vụ giáo dục truyền thống cách mạng trong nhà trường, bảo tàng, khu di tích.
Ghi nhớ công lao của các thế hệ đi trước.
- Ứng dụng của sa bàn lịch sử
Trưng bày trong bảo tàng, nhà truyền thống, di tích lịch sử.
Dùng trong trường học để dạy Lịch sử theo phương pháp trực quan.
Phục vụ triển lãm lưu động hoặc các ngày lễ lớn.
Sử dụng trong thuyết minh – diễn giải lịch sử có minh họa trực tiếp.
